Klimaatverandering raakt economie hard
De opwarming van de aarde zorgt op lange termijn voor inflatie en sterke economische achteruitgang. Die negatieve effecten zijn in eerste instantie nog wel op te vangen, maar als er nu niets gedaan wordt, kent de klimaatverandering alleen maar verliezers. Dat vinden Keith Wade en Marcus Jennings van vermogensbeheerder Schrodfers. Zij trokken in 2015 dan ook aan de noodrem.
Onderzoek doen naar de gevolgen van klimaatverandering is ingewikkeld. Dat heeft niet alleen te maken met allerlei verschillende prognoses en scenario’s die wetenschappers in de afgelopen jaren hebben gepubliceerd. Het feit dat er gekeken moet worden naar de effecten op zeer lange termijn speelt ook een rol. Onderzoekers, zeker die in de financiële sector, kijken vaak niet zo heel ver vooruit. En dat is iets wat bij de opwarming van de aarde juist wel van evident belang is. Hoewel onderzoeken naar de economische consequenties van global warming op zeer lange termijn nog ontbreken, kan met zekerheid worden gesteld dat het totale effect op de economische groei negatief is.
Door de klimaatverandering ziet de wereld zich geconfronteerd met belangrijke veranderingen die grote impact hebben op de economische bedrijvigheid. Alleen al de stijging van de zeespiegel zorgt in sommige drukbevolkte gebieden voor enorme problemen. Dat geldt ook voor de extreme weersomstandigheden die gepaard gaan met veranderingen in het klimaat. In de achterliggende periode waren natuurrampen in Azië, de Verenigde Staten en Europa een voorbode van wat ons in de komende decennia te wachten staat.
Verlies goederen en kapitaal
Belangrijk is hoe de politiek en de industrie inspelen op de klimaatveranderingen. De economische problemen zijn legio. Bedrijven zullen zich geconfronteerd zien met verlies van goederen en kapitaal. Daarnaast wordt de infrastructuur flink getroffen. Al deze factoren zorgen voor een significante vermindering van productiviteit. Hoe ernstig de verliezen voor bedrijven zijn, hangt samen met de maatregelen die nu, en zeker in de nabije toekomst worden genomen. De negatieve effecten van global warming zullen in eerste instantie nog wel op te vangen zijn. Het zou zelfs kunnen gebeuren dat er sprake kan zijn van een economische opleving door herstelwerkzaamheden of het verplaatsen van fabrieken naar veiligere gebieden. De vraag is alleen of bedrijven dat lang vol kunnen en willen houden. Daar komt bij dat, naarmate de aarde verder opwarmt, de effecten een nog grotere impact hebben op de wereldeconomie. Het gaat dan allang niet meer om alleen maar negatieve effecten voor bedrijven. Schaarste van productiemiddelen en sociale onrust zullen het bedrijfsleven hard treffen. Het is niet denkbeeldig dat de schade van klimaatverandering onherstelbaar is waardoor veel sectoren lam worden gelegd.
Schaarste is een van de grootste bedreigingen voor de wereldeconomie. Hoe schaarser belangrijke goederen of diensten worden, hoe hoger de inflatie zal zijn. Vooral de agrarische sector zal daar de gevolgen van ondervinden. De sector is sowieso al sterk afhankelijk van weersomstandigheden. Extreme droogte en hevige overstromingen zorgen voor mindere opbrengsten en daardoor stijgen de prijzen. Consumenten gaan dat op allerlei manieren ondervinden. Voedsel wordt duurder en ook producten waarin voedsel verwerkt wordt, zullen flink in prijs stijgen. Daar moet wel bij aangetekend worden dat er enkele remmende factoren zijn. Wetenschappers experimenteren bijvoorbeeld met gewassen die beter bestemd zijn tegen extreme weersomstandigheden. Daarnaast zal er een verschuiving plaatsvinden van gebieden waar gewassen verbouwd kunnen worden. De effecten van deze factoren zullen echter teniet worden gedaan, naarmate de aarde verder opwarmt. Vooral het steeds schaarser worden van geschikte landbouwgrond gaat de wereldeconomie parten spelen.
Voedsel en grondstoffen duurder
Niet alleen voedsel en grondstoffen worden duurder. De wereld ziet zich ook geconfronteerd met steeds hoger wordende kosten voor energie. Die zullen de inflatie alleen maar doen toenemen. Ook de energievoorraad zal uitputten. Dat geldt zeker voor fossiele brandstoffen. De transitie naar duurzame energie is al ingezet. Het gebruik van groene energie wordt aangemoedigd door fossiele energie extra te belasten. Op de korte en middellange termijn zal dat de energieprijs doen stijgen. Overigens zal het inflatie-effect gedeeltelijk teniet worden gedaan wanneer de industrie groene energie een substantieel deel uit laat maken van de energievoorziening binnen de productie.
Het bedrijfsleven wordt de komende jaren steeds meer geconfronteerd met de gevolgen van de opwarming van de aarde. Het wordt voor bedrijven moeilijker om zich tegen de risico’s in te dekken. Verzekeraars berekenen steeds hogere premies. In sommige gebieden is het nu al niet meer mogelijk om bepaalde risico’s te verzekeren. De hogere premies dragen bij aan de inflatie. Het is een van de effecten die de wereldeconomie nu al merkt van global warming. De verzekeringspremie zal voor veel bedrijven reden zijn om zich niet in risicogebieden te vestigen of zich juist terug te trekken uit bepaalde delen van de wereld. Volgens de Bank of England (BoE) is klimaatverandering het grootste risico voor de verzekeringsbranche. Uit gegevens blijkt dat verzekeraars wereldwijd in 2011 zo’n 126 miljard dollar (115 miljard euro) aan schadevergoedingen gerelateerd aan klimaatverandering hebben uitgekeerd.
Eerder en sneller actie
De economische gevolgen van de klimaatverandering zullen de komende tijd steeds voelbaarder worden. Juist daarom is het noodzakelijk dat we eerder en sneller actie ondernemen om ervoor te zorgen dat de wereldwijde economische productiviteit op een aanvaardbaar niveau blijft. Een goed beleid rond het verminderen van CO2-uitstoot is daarbij van groot belang. Dat de uitstoot van broeikasgassen snel moet verminderen staat buiten kijf, maar daarin moeten wel de juiste keuzes worden gemaakt. Nog belangrijker is dat alle landen zich committeren aan reeds eerder gemaakte afspraken over uitstoot van broeikasgassen en emissierechten. Vooral de emissierechten blijken een heikel punt. Berekend is dat de uitstoot van een ton broeikasgassen in 2030 zeker 100 dollar gaat kosten.
Nu is al duidelijk dat maar weinig landen die financiële pijn willen voelen. Er wordt gezocht naar alternatieven. Daarbij kunnen aandeelhouders en investeerders een grote rol spelen. Bijvoorbeeld door kritisch te kijken naar wat bedrijven waarvan ze aandeelhouder zijn doen in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Aandeelhouders en investeerders kunnen topmensen aanspreken op hun handelen en zo een duurzaam verantwoord beleid afdwingen. Die strategie werkt echter alleen als de prijzen van emissierechten flink de hoogte ingaan.